Tyłozgryz to jedna z najczęściej występujących obecnie wad zgryzu. Pierwsze jego objawy można zaobserwować już na początkowym etapie dorastania dzieci, dlatego kluczem jest szybka diagnoza i wdrożenie leczenia, dzięki czemu możliwe będzie wyeliminowanie jego negatywnych skutków. W tym tekście sprawdzimy, czym dokładnie jest tyłozgryz, co odpowiada za jego powstawanie, czym się objawia oraz jak wygląda jego leczenie.
Czym jest tyłozgryz?
W nomenklaturze medycznej tyłozgryzem określa się zaburzenia w prawidłowym rozwoju kości lub też schorzenie, które powstaje wskutek niewłaściwych nawyków. Najczęściej objawy dysfunkcji można zaobserwować na etapie wyrzynania się zębów stałych u dzieci. Choroba zazwyczaj rozpoznawana jest u dzieci, które skończyły 7. rok życia. Klasycznym objawem tyłozgryzu jest niewłaściwe ustawienie górnej szczęki, która jest wysunięta. Wówczas dochodzi do sytuacji, że górna szczęka jest wysunięta do przodu i wystaje przed zęby dolne, co zaburza estetykę uśmiechu pacjenta oraz wpływa na jego codzienny komfort. Częstym objawem jest także brak miejsca styku pomiędzy dolnymi i górnymi zębami.
Ze względu na postać schorzenia wyróżnia się następujące rodzaje tyłozgryzu:
- tyłozgryz rzekomy;
- tyłozgryz całkowity;
- tyłozgryz częściowy.
Co odpowiada za powstawanie tyłozgryzu?
Obecnie wymienia się kilka podstawowych przyczyn powstawania tyłozgryzu. Wśród nich znajdują się m.in.:
- zbyt późne odstawienie dziecka od smoczka;
- niedobory witaminowe (głównie witaminy D) prowadzące do osłabienia kośćca;
- ssanie palca;
- zła pozycja podczas karmienia niemowlęcia;
- zła pozycja podczas snu dziecka;
- dziedziczna zaburzenia w zakresie rozwoju kości;
- przedwczesna utrata mlecznych siekaczy w dolnej szczęce.
Diagnostyka
Diagnostyka tyłozgryzu może być prowadzona tylko przez ortodontę. Najczęściej dochodzi do tego podczas wizyty kontrolnej, o którą warto zadbać. We własnym zakresie trudno zauważyć tę dysfunkcję, a jej konsekwencje mogą negatywnie wpływać na codzienne życie pacjenta. Z czasem choroba może się pogłębiać, dlatego prawidłowa diagnoza i wdrożenie leczenia są niezwykle istotne. W pełnej diagnostyce wykorzystuje się specjalistyczne badania, w tym m.in.: tomografię komputerową, RTG panoramiczne, wycisk szczęki czy też zdjęcia cyfrowe.
Leczenie tyłozgryzu
Postępowanie w leczeniu tyłozgryzu dostosowywane jest do jego rodzaju, a także indywidualnych predyspozycji pacjenta. O sposobie leczenia każdorazowo decyduje lekarz prowadzący na podstawie przeprowadzonych badań. Najczęściej stosuje się jedną z kilku metod leczenia, które opisano poniżej.
Leczenie przy pomocy aparatu ortodontycznego
Leczenie ortodontyczne to zdecydowanie najczęściej stosowana metoda przy tyłozgryzie. Leczenie wad zgryzu wymaga systematyczności i precyzji, a aparat ortodontyczny właśnie to gwarantuje. Decyzję o rodzaju zastosowanego aparatu podejmuje lekarz ortodonta, jednak w leczeniu można wykorzystywać zarówno stałe, jak i tymczasowe aparaty. Dzięki nim możliwa jest prawidłowa rozbudowa dolnego łuku zębowego, przy jednoczesnym wyrównaniu ustawienia dolnej i górnej szczęki. Najczęściej polega to na dostosowaniu górnej szczęki do dolnej.
Ta metoda leczenia charakteryzuje się wysoką skutecznością zwłaszcza u dzieci, u których szybko zostanie zdiagnozowana dysfunkcja. Wystarczy, że nakłada się go na noc, a rezultaty widoczne są w dość szybko. U osób dorosłych preferuje się leczenie aparatem stałym, które może potrwać nawet do dwóch lat.
Nowoczesne nakładki Invisalign
Innowacyjną metodą leczenia wad zgryzu jest stosowanie nakładek Invisalign. To nowoczesna formuła, która jest praktycznie niezauważalna dla pacjenta i zapewnia mu duży komfort terapii. Nakładki Invisalign są przezroczyste i dostosowują się do zębów pacjenta, a także rodzaju wady. Decyzję o ich wykorzystaniu w leczeniu powinien podjąć lekarz ortodonta lub stomatolog, który posiada niezbędne przygotowanie. Wymierne efekty tej metody widoczne jest już po 6 miesiącach stosowania nakładek. Ten sposób leczenia dostępny jest tylko w renomowanych klinikach dentystycznych i ortodontycznych.
Leczenie operacyjne
W niektórych przypadkach lekarz może podjąć decyzję o operacyjnym leczeniu tyłozgryzu. Dzieje się tak przede wszystkim wtedy, gdy jego objawy są nasilone i docelowo mogą wywołać nawet nieodwracalne zmiany w rozwoju żuchwy. Wówczas leczenie operacyjne może być ratunkiem i pozwolić na prawidłowy rozwój tej części ciała u pacjenta. Przed zabiegiem przeprowadza się leczenie ortodontyczne, a powrót pacjenta do normalnego funkcjonowania może potrwać nawet kilka tygodni. Segmenty kostne stabilizuje się za pomocą śrub i tytanowych płytek.
Leczenie zachowawcze z ćwiczeniami narządu żucia i mięśni mimicznych
Przy małej wadzie zgryzu dobrym wyborem może być leczenie zachowawcze z wykorzystaniem mięśni narządu żucia i mięśni mimicznych. W ten sposób można naprawić wadę tyłozgryzu i przywrócić szczęce prawidłowe ustawienie. W tym celu wykorzystuje się tzw. ćwiczenia Rogersa, które powtarza się kilkukrotnie dziennie. Ta metoda pomoże przy podstawowym tyłozgryzie i o jej wprowadzeniu decyzję także powinien podjąć lekarz prowadzący.
Odpowiednio szybko zdiagnozowany i prawidłowo leczony tyłozgryz nie wpłynie negatywnie na nasze codzienne funkcjonowanie.